Φίλοι καλωσορίσατε




Καλωσήρθατε στο blog
Ιστορία Κατεύθυνσης, μια σελίδα όπου επιχειρώ να καταχωρίζω οργανωμένα το υλικό που χρησιμοποιώ διδάσκοντας το μάθημα της Ιστορίας (Θεωρητικής κατεύθυνσης/ Προσανατολισμού) στην Τρίτη Τάξη του Λυκείου.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ


1. Τα δημογραφικά δεδομένα
     α. Ο πληθυσμός
     β. Οι μετακινήσεις μέσα και έξω από την Ελλάδα

2. Οι παραγωγικές δυνάμεις μέσα και έξω από την Ελλάδα και η "Μεγάλη Ιδέα"






Οι σημειώσεις του μαθήματος

Μπορείτε να κατεβάσετε τις σημειώσεις του μαθήματος από τη διεύθυνση:

 https://app.box.com/s/sxoy7i7kkk606w1t2o3nn7meh5wj4jls

ΟΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΑΘΗΝΑ 1810-1919


Οι φωτογραφίες από το δημοσίευμα, Η Αθήνα υπήρξε χωριό πριν γίνει πρωτεύουσα; Τι λένε τα στοιχεία


ΠΗΓΕΣ

1. Λαμβάνοντας υπόψη τις πληροφορίες από το σχολικό σας βιβλίο και συνδυάζοντας με αυτές του ιστορικού παραθέματος να αναφερθείτε στην ανάπτυξη του ελληνικού κεφαλαίου εκτός της Ελλάδας κατά τον 19ο αιώνα και στην επίδραση της ανάπτυξης αυτής στην εφαρμογή της πολιτικής της Μ. Ιδέας.


Η πραγματικότητα και η φαντασία
Το νέο κράτος είχε δύο πρόσωπα. Το ένα ήταν αυτό που στην αρχή περιγράψαμε. Μία μικρή, φτωχή, αρχαϊκή και αραιοκατοικημένη χώρα. Το άλλο πρόσωπο βρισκόταν μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία αλλά και γύρω από αυτήν. Στην Κωνσταντινούπολη, στη Σμύρνη, όπως και στην Οδησσό, στον Δούναβη ή στην Αλεξάνδρεια, λειτουργούσαν και προόδευαν ελληνικές κοινότητες. Για τα μέλη αυτών των κοινοτήτων, που πλήθαιναν ολοένα στον δέκατο ένατο αιώνα καθώς τα τροφοδοτούσε σταθερό μεταναστευτικό ρεύμα από την Ελλάδα, η οικονομική δραστηριότητα είχε κοσμοπολίτικη διάσταση, καθώς όχι μόνο ξεδιπλωνόταν σε ευρύτατες γεωγραφικές περιοχές, αλλά και σχετιζόταν με τις προόδους του διεθνούς -του ευρωπαϊκού- κεφαλαίου στην ανατολή. Αυτά τα ισχυρά κέντρα δεν απορροφούσαν από τη φτωχή Ελλάδα μόνο ανθρώπους. Καθώς έδιναν μεγαλύτερες ευκαιρίες ανάπτυξης, συγκέντρωσης και αξιοποίησης κεφαλαίων, ανταγωνιζόντουσαν, κατά κάποιο τρόπο, το μικρό ελληνικό Βασίλειο, αποσπούσαν από αυτό όλες τις προϋποθέσεις για την οικονομική του απογείωση. Όταν λέμε ότι η Ελλάδα των παροικιών ανταγωνιζόταν την καθαυτό Ελλάδα, στο μεγαλύτερο διάστημα του 19ου αιώνα, αυτό ακριβώς περιγράφουμε. Ο ανταγωνισμός αυτός ήταν αρνητικά καταλυτικός για την ανάπτυξη του ελληνικού Βασιλείου, ενώ, επιπλέον, οδήγησε σε σημαντικές παρενέργειες, ιδεολογικές, πολιτικές και έμμεσα οικονομικές.
Πραγματικά, αυτή η κατάσταση επηρέαζε σημαντικά τον τρόπο σκέψης των υπηκόων του Ελληνικού Βασιλείου σε όλα τα επίπεδα. Σε συνδυασμό με την κληροδοτημένη από τον ευρωπαϊκό ρομαντισμό ιδέα της συνάφειας του νέου κράτους με ένα βαρύ και ένδοξο παρελθόν, γεννήθηκε η αίσθηση του ημιτελούς, του πολιτικά -εθνικά δηλαδή- ανολοκλήρωτου. Οι ιδέες του αλυτρωτισμού, η Μεγάλη Ιδέα, όπως τελικά ονομάστηκε, στηριζόντουσαν, πέρα από την αναφερόμενη στο παρελθόν μεταφυσική, και στην άνθιση των εκτός των συνόρων Ελλήνων. Η εντός των συνόρων Ελλάδα έβλεπε συχνά τον εαυτό της ως μαγιά για μία αυριανή δόξα και θεωρούσε την παρούσα φτώχεια και αδυναμία της ως κατάσταση προσωρινή που θα ξεπερνιόταν αυτόματα, μόλις εντάσσονταν στο εθνικό σύνολο οι περιοχές, όπου η εκτός των συνόρων Ελλάδα μεγαλουργούσε. Οι επιπτώσεις αυτών των παραμέτρου στην οικονομική αλλά και στην κοινωνική σκέψη ήταν σημαντικές.
Ιστορία κατεύθυνσης, βιβλίο καθηγητή, σελ. 15-16





2. Αντλώντας στοιχεία από τα ιστορικά παραθέματα και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να τεκμηριώσετε το περιεχόμενο του χωρίου από το σχολικό σας βιβλίο: "Οι πόλεις μεγάλωναν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είχαν κάποια ομοιότητα, στο διάστημα που μας απασχολεί, με τα βιομηχανικά, εμπορικά, χρηματισικά, αστικά κέντρα της Δύσης"

1. Αγροτική Έξοδος
Οι χωρικοί της Ρούµελης, της Ηπείρου, του ανατολικού Μωρηά, όλο και πολυπληθέστεροι, εγκαταλείπουν το χωριό και καταφεύγουν στις πόλεις· στην Αθήνα ο πληθυσµός, όπως θα δούµε, δεκαπλασιάζεται µέσα σε ογδόντα χρόνια, από τα 1830 ως τα 1909. Όπως η ζήτηση για τα αδύνατά τους χωράφια είναι µηδαµινή, συχνά µη καταφέρνοντας να ρευστοποιήσουν την αγροτική περιουσία τους, οι οικογένειες χωρίζονται, τα γυναικόπαιδα παραµένουν στο χωριό, ενώ τα αρσενικά µέλη καταφεύγουν για εργασία στις πόλεις και επιστρέφουν µόνο το θέρος και την εποχή της σποράς. Για µια µεταβατική περίοδο που βαστάει κάποτε ολόκληρη γενιά, ο εργάτης ή ο οικιακός υπηρέτης στην Αθήνα ζει ακόµα µε το ψωµοτύρι που του στέλνει το χωριό, εξακολουθεί ακόµα να στηρίζεται στο χωριό· η προλεταριοποίηση της οικονοµικής αλλά και της ιδεολογικής ύπαρξης του µετατίθεται έτσι για δεκαετίες ολόκληρες ...

Κ. Μοσκώφ, Εισαγωγικά στην Ιστορία του Κινήµατος της Εργατικής Τάξης. Η διαµόρφωση της εθνικής και κοινωνικής συνείδησης στην Ελλάδα, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1988, σσ. 122-123

2. ΠΙΝΑΚΑΣ
Πληθυσμοί πόλεων ελληνικού χώρου
Προεπαναστατικά χρόνια, 1879, 1889, 1907
Πόλη
Πληθυσµός (έτος)
 1879
1889
1907
Αθήνα
12000 (1805)
63.000
114.000
168.000
Πειραιάς
......
22.000
34.000
74.000
Πάτρα
10000 (1805)
 25.000
33.000
38.000
Κέρκυρα

16.000
19.000
28.000
Λάρισα

13.000
14.000
18.000
Βόλος

5.000
11.000
23.000