Φίλοι καλωσορίσατε




Καλωσήρθατε στο blog
Ιστορία Κατεύθυνσης, μια σελίδα όπου επιχειρώ να καταχωρίζω οργανωμένα το υλικό που χρησιμοποιώ διδάσκοντας το μάθημα της Ιστορίας (Θεωρητικής κατεύθυνσης/ Προσανατολισμού) στην Τρίτη Τάξη του Λυκείου.

8. Η Τράπεζα της Ελλάδος



Η ιστορική αφήγηση ( σχολικό βιβλίο) 
8. Η Τράπεζα της Ελλάδος
Το 1927, με αφορμή το αίτημα της Ελλάδας στην Κοινωνία των Εθνών για παροχή πρόσθετου δανείου, τέθηκε το ζήτημα της δημιουργίας μιας κεντρικής κρατικής τράπεζας, που θα αναλάμβανε τη διαχείριση των χρεών, την έκδοση χαρτονομίσματος και την ενιαία εφαρμογή της κυβερνητικής οικονομικής πολιτικής. Παρά τις αντιδράσεις της Εθνικής Τράπεζας και κάτω από την πίεση των ξένων συμβούλων, το Μάιο του 1927 ιδρύθηκε η Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία άρχισε τη λειτουργία της ένα χρόνο αργότερα. Πολύ γρήγορα πέτυχε σταθερές ισοτιμίες της δραχμής με τα ξένα νομίσματα, στηρίζοντας την έκδοση χαρτονομίσματος στα αποθέματά της σε χρυσό και συνάλλαγμα και εξασφαλίζοντας τη μετατρεψιμότητα του εθνικού νομίσματος σε χρυσό. Η επιτυχία αυτή οδήγησε τα δημόσια οικονομικά σε περίοδο ευφορίας, βελτίωσε την πιστοληπτική ικανότητα του κράτους, ενίσχυσε την εισροή συναλλάγματος και τις επενδύσεις και προκάλεσε μία ισχυρή δυναμική που επέτρεψε τις σημαντικές πολιτικές, θεσμικές και οικονομικές πρωτοβουλίες της τελευταίας κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου (1928-1932). Η περίοδος αυτή κράτησε μέχρι τις αρχές του 1932, οπότε εκδηλώθηκαν στη χώρα οι συνέπειες της μεγάλης οικονομικής κρίσης, που ξεκίνησε από τη Νέα Υόρκη το 1929.


Οι σημειώσεις του μαθήματος



Φωτογραφίες σχετικές με το κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδος
c__documents-and-settings_administrator_local-settings_application-data_mozilla_firefox_profiles_pq74hcqf.jpg


21-03-04_1282646_191.jpg





 Σημειώσεις για την καλύτερη κατανόηση

Κοινωνία των Εθνών,  χάριν συντομίας ΚτΕ
(Σύντομος)
Διεθνής οργανισμός που ιδρύθηκε επίσημα το 1920, μετά τη συνθήκη των Βερσαλλιών, πρόγονος του σύγχρονου ΟΗΕ.  Είχε ως αποστολή τη διατήρηση της ειρήνης, την ειρηνική επίλυση των διαφορών μεταξύ των κρατών και τη διασφάλιση των κρατών-μελών από οποιαδήποτε επίθεση. Αποδείχθηκε ανίσχυρος να αποτρέψει την παραβίαση της διεθνούς νομιμότητας από ισχυρά κράτη κατά τη δεκαετία του ’30, καθώς και κατά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο.

(Εκτεταμένος)
Με ένα αίσθημα υψηλού ιδεαλισμού τριάντα δύο(32) από τις νικήτριες χώρες του Α΄ παγκοσμίου πολέμου, κάτω από την πίεση του Αμερικανού προέδρου Ουίλσον, σε διακήρυξη, το 1919, τονίζουν ότι επιθυμούν: “Να αναπτύξουν τη συνεργασία ανάμεσα στα έθνη και να εξασφαλίσουν σε αυτά ειρήνη και ασφάλεια”. Έτσι γεννιέται η Κοινωνία των Εθνών και τα διάφορα όργανά της: Γενική Συνέλευση, Συμβούλιο οκταμελές, επιτροπές μελέτης των προβλημάτων που υποβάλλονται στη Γενική Συνέλευση, μόνιμη γραμματεία, το Ανώτατο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, διεθνές γραφείο εργασίας. Αλλά η ΚτΕ διαθέτει μόνο ηθικό κύρος. Η βασική της αδυναμία συνίσταται στο ότι αποτελεί μια συνέλευση από κυρίαρχα κράτη, που το καθένα διαθέτει το δικαίωμα της αρνησικυρίας (βέτο ή veto). Ακόμη, κάθε κράτος-μέλος είναι ελεύθερο να καθορίσει τη στάση του στις υποδείξεις που του έχουν γίνει από τα άλλα κράτη-μέλη. Οι προσπάθειες για διαιτησία που κατέβαλε η ΚτΕ κατά τη διάρκεια του Σινο(:κινεζο-)-ιαπωνικού πολέμου (1932) και της ιταλικής επίθεσης στην Αιθιοπία (1935) απέτυχαν. Την ίδια τύχη είχε και η προσπάθεια για γενικό αφοπλισμό. Τον Μάρτιο του 1933 η Ιαπωνία εγκαταλείπει την ΚτΕ. Την ακολουθούν η Γερμανία και η Ιταλία. Έτσι η ιδέα της συγκρότησης ενός υπερεθνικού οργανισμού που θα χρησίμευε ως δικλίδα ασφαλείας σε διεθνές πεδίο κατέρρευσε.
(Οι ορισμοί και η ιδέα της ανάρτησής τους οφείλονται στην εξαιρετική και πολύτιμη συνάδελφο Μαρία Π.)





ΠΗΓΕΣ

Αντλώντας στοιχεία από τα παραθέματα και συνδυάζοντάς τα με τις πληροφορίες του σχολικού εγχειριδίου
α) να δείξετε το ρόλο που διαδραμάτισε η Τράπεζα της Ελλάδας στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας μέχρι την κρίση του 1932
β) να δείξετε ποιες δυνάμεις αντιστρατεύονταν την ίδρυση και την πρόοδό της και γιατί


1.Η Ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος και τα Πρώτα Χρόνια Λειτουργίας της


Η Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε σε συνέχεια του Πρωτοκόλλου της Γενεύης της 15ης Σεπτεμβρίου 1927 και άρχισε να λειτουργεί στις 15 Μαΐου 1928.
Η πρόταση για τη δημιουργία της κεντρικής τράπεζας έγινε από την Κοινωνία των Εθνών προκειμένου να στηριχθούν οι προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τα σοβαρά οικονομικά και δημοσιονομικά προβλήματα της εποχής. Μέχρι την ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος, τις λειτουργίες κεντρικής τράπεζας ασκούσε η μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα της χώρας, η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία είχε ιδρυθεί το 1841 και βαθμιαία είχε αποκτήσει μονοπώλιο επί του εκδοτικού προνομίου. Σύμφωνα με την Κοινωνία των Εθνών, στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος υπήρχε ασυμβίβαστο για την άσκηση δημόσιας εξουσίας, όπως η έκδοση του χαρτονομίσματος, παράλληλα με τη δραστηριότητα εμπορικής τράπεζας.
Στη νέα, κεντρική, τράπεζα μεταβιβάστηκαν από την Εθνική Τράπεζα στοιχεία ενεργητικού (κυρίως χρυσός και ομόλογα του Δημοσίου) και παθητικού (το εκδοθέν χαρτονόμισμα και ιδίως οι καταθέσεις του Δημοσίου).
Η Τράπεζα της Ελλάδος άρχισε τη λειτουργία της τον Μάιο του 1928 με προσωπικό 500 ατόμων. Στη συνέχεια, η Τράπεζα άνοιξε έναν αριθμό πρακτορείων και υποκαταστημάτων κυρίως για την τροφοδότηση των τοπικών αγορών σε χαρτονόμισμα και για τη διενέργεια πληρωμών ή/και εισπράξεων για λογαριασμό του Δημοσίου. Στις 4 Απριλίου 1938 η έδρα της Τράπεζας μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση.
Το Πρωτόκολλο της Γενεύης καθόρισε, επίσης, το περιεχόμενο της δραχμής σε χρυσό και όρισε ότι η δραχμή θα ακολουθούσε τον Κανόνα Χρυσού-Συναλλάγματος. Σύμφωνα μάλιστα με το ‘Aρθρο 4 του αρχικού Καταστατικού της Τράπεζας της Ελλάδος “κύριον καθήκον της Τραπέζης είναι η εξασφάλισις της σταθερότητος της εις χρυσόν αξίας των γραμματίων αυτής. Προς τον σκοπόν τούτον θα ρυθμίζη, εντός των ορίων του Καταστατικού αυτής, την κυκλοφορίαν και την πίστιν εν Ελλάδι”
2.Η ιστορία του κτιρίου της Τράπεζας της Ελλάδος
Στις αρχές του 1930, όταν η Τράπεζα της Ελλάδος σύστησε το Τμήμα Κτιρίων, είχε αναθέσει τη διεύθυνσή του στον αρχιτέκτονα Κ. Παπαδάκη, που υπηρετούσε ώς τότε στο αρχιτεκτονικό τμήμα της Εθνικής Τραπέζης, και είχε προσλάβει επίσης ως τεχνικό σύμβουλο τον Ν. Ζουμπουλίδη, Διευθυντή της Τεχνικής Υπηρεσίας της Εθνικής. Τα οριστικά προσχέδια των Ν. Ζουμπουλίδη και Κ. Παπαδάκη εγκρίθηκαν από το Γενικό Συμβούλιο το Νοέμβριο του 1932. Τα σχέδια αυτά, και ειδικότερα τα σχέδια των θησαυροφυλακίων και των διαφόρων εγκαταστάσεων, τα εξέτασε το 1933 και ο άγγλος μηχανικός O. Faber, που έκαμε και τις μελέτες για τη θέρμανση και τον εξαερισμό του κτιρίου.
Εν τω μεταξύ είχε αρχίσει, από τους κύκλους που ζητούσαν συγχώνευση με την Εθνική, να υπονομεύεται η προσπάθεια της Τραπέζης της Ελλάδος να αποκτήσει ιδιόκτητο κεντρικό κατάστημα. Οικονομικοί παράγοντες του Λαϊκού Κόμματος, που βρισκόταν τότε στην εξουσία, αντιδρούσαν στο να δοθεί κυβερνητική άδεια για την οικοδόμηση νέου κτιρίου. Το Μάρτιο του 1933 ο Υπουργός των Οικονομικών είχε παραγγείλει να σταματήσει κάθε σχετική εργασία. Ο Παναγής Τσαλδάρης, που δεν συμφωνούσε σ’ αυτό το ζήτημα με τους παράγοντες του κόμματός του, υπέδειξε ιδιαιτέρως στο Διοικητή της Τραπέζης, όπως αναφέρει ο Ηλίας Βενέζης (1, σ. 171), πώς και πότε θα έπρεπε να γίνει η τελετή της θεμελιώσεως για να είναι αδύνατη κάθε αντίδραση.
Έτσι η τελετή θεμελιώσεως του κτιρίου επισπεύσθηκε, και έγινε στις 20 Νοεμβρίου 1933. Παρέστησαν η Διοίκηση και το Γενικό Συμβούλιο της Τραπέζης και ανώτατοι υπάλληλοι του ιδρύματος. Τον αγιασμό της θεμελιώσεως έκαμε ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος. Ο Εμμανουήλ Τσουδερός εκφώνησε σχετικό λόγο.
Πηγή: Η ιστοσελίδα της Τράπεζας της Ελλάδος. http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/History/foundation.aspx
ΠΡΟΣΟΧΗ!
ΣΥΝΤΟΜΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ
«Τράπεζα της Ελλάδος»- σελ.53 (Το 1927 … το 1929)



ΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

1927:[σελ. 53], αίτημα Ελλάδας στην ΚΤΕ για πρόσθετο δάνειο
Μάιος 1927: [σελ. 53], ίδρυση Τράπεζας της Ελλάδος
Μάιος 1928 : [ σελ. 53 ] αρχίζει τη λειτουργία της (ένα χρόνο αργότερα) η Τράπεζα
(1928-1932) : [σελ. 53], τελευταία διακυβέρνηση Βενιζέλου με σημαντικές πρωτοβουλίες πολιτικές, οικονομικές και θεσμικές.

αρχές 1932: [σελ. 53], εκδηλώνονται οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης
1929: [σελ. 53], ξεσπά στη Ν. Υόρκη η οικονομική κρίση.